#بخش_چهارم تاثیرمحیط اجتماعی بر تربیت

?محقق نراقی از تربیت اخلاقی به طب روحانی ?و از انحراف های اخلاقی و تربیتی به بیماری های روانی و نفسانی ?تعبیر می‌کند .

?شناخت ریشه‌های این بیماری را برای درمان و فراهم سازی رشد و تربیت اخلاقی فرد ضروری می‌داند

?علل انحراف های اخلاقی یا بیماری های روانی را به سه دسته تقسیم می‌کند: که سومین علت را علت خارجی و محیطی می‌شمارد:

?تأثیرات عوامل اجتماعی در فرد باعث پدیدار شدن صفات اخلاقی ناشایست در وی میشود؛

?مانند تأثیر همنشینان و دوستان بد ?یا نوع تربیت والدین که اگر شیوه تربیتی نا مناسبی را به کار گیرند، باعث بروز صفات ورفتار‌های ناشایست تربیتی و اخلاقی در فرزند خود می‌شوند»

?با توجه به این موضوع که انسان فطرتاً موجودی اجتماعی است،?‍?‍?‍? داشتن روابط اجتماعی - به ویژه شكل دوستی آن یك ضرورت بی‌تردید و انكار ناپذیر است

?عقل و اندیشه هر انسانی او را به داشتن چنین ارتباطی راهنمایی می‌ کند و توصیه‌های دینی نیز ما را به این عمل تشویق می‌كند.

?چون انتخاب دوست در اختیار خود انسان است و مانند والدین تحمیلی نیست و باهم همسن هستند لذا تأثیر خلقیات دوستان برهم شدید است.

?خصوصا اگر کودک و نوجوان از محبت و دوستی والدین بی بهره باشد، نوجوان گرایش زیادی به گروه همسالان پیدا می‌کند

?با این توجیه که خانواده مرا درک نمی‌کند و برای افکارمن ارزشی قائل نیستند.

?دوست و رفیق در شکل‌گیری شخصیت افراد نقش بسیار مهمی دارد؛ زیرا حالات و اقوال و افعال انسان به سرعت تحت تأثیر همنشین قرار می‌گیرد.

. ?فراوانند کسانی که بخاطر داشتن دوستان نااهل و کم‌خرد دچار خسارت‌های جبران ناپذیر شده‌اند

?برعکس، چه انسان‌هایی که در اثر همنشینی با دوستان پاک و صادق و دانا از انحراف و فساد نجات یافته‌اند.

?در قرآن آیات زیادی در این مورد هشدار داده است.
« #يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً » اى واى، كاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم

?یوْمَ یعَضُّ الظَّالِمُ عَلى یدَیهِ یقُولُ یا لَیتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلاً» و روزى است كه ستمكار دست‌هاى خود را مى‏گَزد [و] مى‏گويد: «اى كاش با پيامبر راهى برمى‏گرفتم.

?در شان نزول آیه بالا روایت شده است .در زمان پیامبر اسلام، شخصی از مشرکان مکه به پیامبر علاقه مند شد، از حضرت برای غذا به منزلش دعوت کرد. حضرت فرمود چون تو کافر هستی غذای تو برای من حرام است.

?شخص اصرار کرد که چگونه می توانم شما را به خانه ام مهمان کنم؟ حضرت فرمود اگر مسلمان شوی می آیم.

?مرد کافر مسلمان ?شد و حضرت به منزلش رفت خیلی خوشحال شد. دوستی داشت که در سفر بود. وقتی بازگشت، برای دوستش با شادمانی تعریف کرد که پیامبر به منزلم آمد و من مسلمان شدم.

?دوستش به شدت ناراحت ?شد. اعتراض کرد که از این به بعد دوستی من را نخواهی دید. مرد تازه مسلمان غمگین شد.?

?دوستش گفت به شرطی باتو دوستی را ادامه می دهم که با پیامبر قطع رابطه کنی و به کفرت برگردی و به پیامبر توهین کنی.

?مردک بیچاره به خاطر دوستش از اسلام و پیامبر دوری کرد و کافر شد.

?دوست و همنشین تأثیری شگفت در جهت مثبت و منفی دارد؛ زیرا نفس انسان‌ها در پی معاشرت بر یکدیگر نفوذ می‌کند و خوی یکی به دیگری سرایت می‌کند

?همنشینی و رفاقت با صالحان، انسان را به سوی کمال سوق می‌دهد و همنشینی و رفاقت با تبه‌کاران، انسان را به تباهی می‌کشاند.

?برای همین تاثیر، روانشناسان به والدین سفارش می کنند، که اگر خودتان نمی توانید با فرزندتان مثل دوست باشید، لاقل فرزندتان را با روحانی مسجد که متدین و خوش برخورد وباسواد باشد آشنا کنید.

?طرح شهید بهنام که مدتی است در بسیج راه افتاده بسیار فکر خوبی است. دختران ششم به بعد با طلاب خواهر در ارتباط موثر و دایمی هستند.

?دوست خوب و صالح، میل به اصلاح و کمال را در آدمی تقویت می‌کند و انسان را در مسیر سعادت یاری می‌دهد

?دوست شهید ادواردو آنیلی از راه دوستی با ایشان مسلمان شد و در این راه به شهادت رسید.

?شيطان دو صورت دارد: گاه در نيروهاى پنهانى كه ما را از حق گمراه مى‏سازند مجسّم مى‏شود، و گاه در نيروهاى آشكار و به صورت گوناگون نمودار مى‏گردد،

?ممكن است به صورت دوستى باشد كه آرزوها و خواهش‌ها را در درون ما مى‏دمد، يا اجتماع كه آدمى را به سوى رسوم و عادات منحرف مى‏راند،

?چه بسا حاكمان، يا تبليغات گمراه كننده و. غيره باشد. تمام اينها روز قيامت از انسان بيزارى مى‏جويند

?امروزه این اتفاق را زیاد مشاهده می کنیم، که افراد با دوستی گرفتار اعتیاد یا انحرافات دیگر شده اند. اگر به دوران کودکی خودمان نگاهی داشته باشیم

?پرده خاطراتمان را کمی پس بزنیم، متوجه می شویم که با یک راه نمایی دوستمان و دور از چشم والدین، چگونه دچار بعضی مشکلات شدیم.

?وقتی دوست چه در کودکی و چه در بزرگسالی دست انسان را بگیرد و بخواهد به راه نادرست ببرد، موفق میشود.

?والدین و مربیان از قبل هشدار نداده باشند، و خطرات را به کودک نیاموزند، عقل چنین آدمی زیر پرده عواطف پنهان می شود. فرد دچار خسران می گردد.

?از دیگر موثران در تربیت، رسانه‌هایی که در جامعه موجود است هم بر تفکر امت‌ها موثر هستند . باعث تغییر رفتار افراد می شوند.

?رسانه‌ها با توجه به توانمندی‌های خود، گاه می‌توانند یکی از عوامل مهم دگرگونی ارزش‌ها و باورها باشند.

?در برنامه‌هایی که ارزش‌های مادی، ثروت، نابرابری، سودجویی و تجمل گرایی، به عنوان ارزش‌های مثبت معرفی می‌شوند

?و در مقابل، ارزش‌های معنوی و مذهبی تحت شعاع ارزش‌های مادی هستند، چه گونه می‌توان از نوجوان و جوان انتظار داشت به باورها و ارزش‌های دینی خود پای بند باشد؟

?امام خمینی درباره رسالت رسانه می‌فرماید: «این دستگاه‌ها، دستگاه‌های تربیتی است.

?باید تمام اقشار جامعه با این دستگاه‌ها تربیت بشوند. یک دانشگاه عمومی است؛ دانشگاهی که در تمام سطح کشور گسترده است.»

?افراد تحت تاثیر مظاهر فرهنگی و نمونه‌های مترقی رفتارهای اجتماعی قرار می گیرند،مثل رسانه‌ها همچون تلوزیون و ماهواره غیره،

?فیلم‌ها و تبلیغاتی که به نظر ایشان مترقی‌تر از مرحله‌ای است که آن‌ها در آن قرار گرفته‌اند.

?فرزندی از خانواده به محیطی بزرگتر با آدابی پیشرفته، وارد می‌شود و خانواده خود را در سطحی پایین و دور از فرهنگ و رسوم متعالی مشاهده می‌کند.

?در مقابل دوستان خود احساس حقارت می‌کند و می‌خواهد تا به هر وسیله ای، ضعف خانوادگی‌اش را با تظاهر به رفتارهای نوین اجتماعی، پنهان کند

?خود را برتر از خانواده و در سطحی بالاتر نشان دهد. متأسفانه، بعضی از جوانان با سنت ‌شکنی و بی‌اعتنایی به اصول مذهبی خود را رشد یافته و مترقی می‌پندارند

?از هرچیزی که نشان دهنده پایبندی آنان به اصول اخلاقی و مذهبی است دوری می‌کنند

?گاهی در این خانواده‌ها همگی سعی می‌کنند پایین بودن سطح درآمد یا فرهنگ اجتماعی خود را با رفتارهای

?مترقیانه مخفی کنند و خود را از جهت اقتصادی و فرهنگی امروزی نشان دهند

?نتیجه بحث برای اینکه فرزندان وخودمان گرفتار عادتهای موثر در اطرافمان نشویم، اولین اقدام با واجبات ومنکر های دین آشنا باشیم و عمل کنیم، تا فرزندان با گوشت خونشان آموزش ببینند،د وم مراقب دوستانی که با آنها رفت و آمد داریم باشیم. زیرا رفتار آنها بر ما تاثیر گذار است. سوم مراقب رسانه هایی که داریم باشیم همه چیز انها بدرد خور نیستند.

إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ( انبیا 92)” کلمه” امة” به معناى جماعتى است که مقصد واحدى آنها را جمع کرده باشد.

همین امروز بود که از دوستان کوثرنتی نوشته بود که تا دوماه دیگر در این فضا حضور نخواهد داشت.به یک باره احساس دلتنگی شدیدی کردم، برایش نوشتم که دلمان برایت تنگ می‌شود،واقعا انسان چه موجود عجیبی است با اینکه یکبار هم یکدیگر را ندیده‌ایم ولی احساس خوب دلبستگی را می‌‌چشیم. این یعنی حس خوب مومنانه داشتن؛ و همین حس باعث می‌‌شود که برای دیگرانی که ندیده‌‌‌‌ای دعاکنی و آرزوی خوشبختی و سلامتی داشته باشی. معلوم می‌شود که بخشی از این دلبستگی‌ها به همدلی‌ها و هم‌فکری‌ها و همگرایی‌ها مربوط می‌شود، که انسان براثر یکی بودن تفکرات دینی و اعتقادی به یکی شدن می‌رسد.هرچند در دور ترین نقطه کره زمین باشد، دلش برای او می‌تپد و از غم اندوه او غصه می‌خورد.برای همین نباید گفت فضای مجازی باید این فضا را حقیقی دانست.بنابراین در این فضا هم اگر از پیشرفت دیگران شاد باشیم و محتواهای تولیدی دوستان را تشویق کنیم؛ تفاوتی با دوستانی که از نزدیک دیده‌ایم ندارد و خدای نکرده اگر گرفتار حسادت شویم باز هم همان کفاره حسادت در بین دوستانی که می‌بینیم را دارد.پس بیایید به گونه‌ای دراین فضایی که یکدیگر را نمی‌بینیم رفتارکنیم که پس از امروز در آن جهان که خیلی دیر نیست، یکدیگر را که حتما از خودمان بهتر خواهیم شناخت؛ دیدیم شرمنده وپشیمان نباشیم؛ متوجه شویم ای بابا این که خیلی خوب و دوست داشتنی بوده من چرا زیرآب او را میزدم! در تقویت افکار یک دیگر بکوشیم و تلاش کنیم که اگر این حس فراگیر شود می‌تواند زمینه را برای ظهور آماده کند.