تدوین و نگارش: معصومه مردمی استاد راهنما: جناب آقاي بهمن اكبري

استاد داور: آقای اسدی

چکیده

عصمت و تحلیل مفهوم شناسی آن با توجّه به آموزه‌های دینی و توصیه‌های اکید قرآن کریم از اهمیّت و جایگاه ویژه‌ای در بعد اعتقادی انسان برخوردار است. بطوری که معرفت و شناخت این حوزه‌ی اعتقادی نیازمند پایه و اساسی است که حکمت خداوند را اثبات می‌کند. به این بیان که خداوند براساس حکمت خود، پیامبرانی را برای هدایت بشر فرستاده است. انجام این هدف با لغزش ناپذیری پیامبران چه در حوزه‌ی گفتاری و چه در حوزه‌ی رفتاری پیوند ناگسستنی دارد. اگر پیامبران خود لغزش‌پذیر باشند، این هدف تحقق نخواهد یافت و این نقض کردن غرض و هدف است که در مورد خداوند حکیم محال است. پس باید پیامبران از هر لغزشی به دور باشند. و این عصمت تفضّل و عنایتی است از جانب خداوند متعال به پیامبر و امام(علیه السلام) در جهت جلب اعتماد و اطمینان مردم در پذیرش وحی الهی و تبیین آن که در این مورد بین علمای فرق مختلف اسلامی (شیعه، معتزله، اشاعره) اختلاف نظر وجود دارد.

ادامه مطلب :

طبق آموزه‌های دینی ما عصمت پیامبران و امامان(علیهم السلام) برخاسته از قرآن کریم می‌باشد. آیاتی که به تحلیل و بررسی عصمت پیامبران و امامان می‌پردازد بردو دسته‌اند: آیات مربوط به لغزش ناپذیری در گرفتن و ابلاغ وحی و آیات مربوط به لغزش ناپذیری پیامبران در رفتار.

عصمت یکی از شاخصه‌های اصلی پیامبران در جلب اعتماد مردم و اطمینان آنان به گفته‌های پیامبران می‌باشد و این جلب اعتماد یکی از دلایل عقلی است که خواجه نصرالدین طوسی در باب عصمت انبیاء و امامان به آن اشاره کرده وآن را تشریح کرده است.

در باب عصمت انبیاء و امامان دلایل عقلی و نقلی زیادی مطرح شده که از جمله‌ی آنها، جلب اعتماد، حدیث سفینه النوح و حدیث منزلت و آیه‌ی تطهیر و… می‌باشد.

البته در باب مسأله‌ی امامت میان دیدگاه شیعه و اهل سنت تفاوتهای زیادی وجود دارد که یکی از شرایط مورد اختلاف شیعه و سنی مسأله‌ی عصمت امام است. شیعه یکی از شرایط امامت را عصمت می‌داند چنانکه نصب امام(علیه السلام) از سوی خدا را انتصابی دانسته و معتقد است که جانشین واقعی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌باشد در حالی که اهل سنت عدالت را کافی می‌دانند و عصمت را شرط نمی‌دانند.

در این رساله سعی ما بر آن است که با توجه به دلایل عقلی و نقلی به اثبات عصمت انبیا و امامان(علیهم السلام) در تمام حوزه‌های گفتاری و رفتاری بپردازیم.

کلید واژه‌ها: مفهوم شناسی عصمت، دلایل نقلی عصمت، دلایل عقلی عصمت، تفاوت دیدگاه شیعه و اهل سنت در باب عصمت و امامت، عصمت رفتاری، عصمت گفتاری.