هـ ) اوصاف پدر قرانی با مبنا قرار دادن حضرت لقمان حکیم

یکی از صفات بارز پدر قرانی در رابطه با فرزندش توجه به روابط اجتماعی فرزند خود و گوشزد نمودن پیامدهای آن است.« و َلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ: و از مردم به نخوت رخ برمتاب و در زمين خرامان راه مرو كه خدا خودپسند لاف زن را دوست نمى‏دارد» لقمان/18 در این آیه لقمان حکیم از خشنودی خداوند به عنوان یکی از عوامل تربیتی استفاده میکند.

در آیه مذکور نکته ی جالبی نهفته است  و آن اینکه لقمان حکیم در این نصیحت که به روابط اجتماعی فرزندش ناظر است علت آن را هم عنوان می کند مثلا می گوید با غرور راه نرو چرا که خداوند  آن را دوست ندارد.در نصیحت پیشین گفته بود به خداشرک نورز چون شرک، ظلم بزرگیست. در حالی که وقتی در مورد فروع دین به فرزندش پند می دهد، علت را ذکر نمی کند.

این که در اصول دین و روابط اجتماعی پشتوانه عقلی پندهای خود را بیان میکند،نشان از اهمیت روابط اجتماعی دارد.

صفت دیگر پدر قرانی دعوت فرزند خود به میانه روی و ممانعت از ایجاد آلودگی صوتی است.«وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِن صَوْتِكَ إِنَّ أَنكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ: و در راه‏رفتن خود ميانه‏رو باش و صدايت را آهسته‏ساز كه بدترين آوازها بانگ خران است»لقمان/19

لقمان  نصیحت اجتماعی خود را با آوردن یک مصداق برای فرزندش ملموس تر می کند«إِنَّ أَنكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ»قابل توجه پدران جامعه ی ما که نسبت به رفتار فرزندان خود که موجب ایجاد آلودگی صوتی می شود بی تفاوتند! فرزندانی که بدون رعایت آداب رانندگی- اعم از آداب صوتی و تصویری! - در معابر عمومی سلب اسایش می کنند.چنین کسانی بدانند که همانطوری که حمارهم خودش و هم صدایش زننده است، آلودگی صوتی  آن ها هم چنین زنندگی را در جامعه ایجاد می کند.

مواردی  که در این چند پست به عنوان پدر قرانی مطرح شد،قطره ای بود از دریای بیکران معارف قرانی. اگر فرصتی بود بعدها به طور مفصل تر در این زمینه قلم فرسائی خواهیم نمود.

و خلاصه این که موضوع پدر قرانی را با یک سوال به پایان می رسانیم و انتظار داریم مخاطبان محترم پاسخ بدهند.

ابراهیم علیه السلام به فرزند خود پیشنهاد ذبح شدن را داد و فرزندش قبول نمود ولی نوح علیه اسلام به فرزندش پیشنهاد رستگاری داد ولی فرزندش نپذیرفت. حال این که هر دو پدر، پیامبر اولوالعزم بودند. به نظر شما واکنش های متفاوت این دو فرزند ناشی ازچه بود؟

رامیان- حیدری

الف) حضرت نوح و پسرش کنعان:

اولین صفتی که برای یک پدر قرانی می توان عنوان نمود این است که تا آخرین لحظه به فکر نجات معنوی فرزندش باشد هرچند فرزندش کافر باشد: … وَنَادَى نُوحٌ ابْنَهُ …: نوح پسرش را كه در كنارى بود بانگ درداد … هود42

دومین صفتی که برای پدر قرانی می توان عنوان نمود داشتن مسئولیت در قبال سرنوشت فرزند خود است.َا بُنَيَّ ارْكَب مَّعَنَا…: اى پسرك من با ما سوار شو. هود 42

 سومین صفت خطاب محبت آمیز نسبت به فرزند است: يَا بُنَيَّ….. ای پسرک من هود 42

چهارمین صفت پدر قرانی این است که باید نسبت به دوستان فرزندش حساس باشد: لاَ تَكُن مَّعَ الْكَافِرِينَ …. با كافران مباشهود 42

پنجمین صفت این است که پدر قرانی تنها به فکر خانه سالم برای فرزندش نیست بلکه باید محیط زندگی سالمی هم ایجاد کند. با این توضیح که جامعه ی زمان نوح علیه السلام یک محیط کفر آلودی بود که به فرزند نوح هم سرایت کرد.

حال آن که محیط خانه ی او سالم بود.قابل توجه پدران امروز جامعه ی ما که شاید محیط خانه شان سالم باشد اما محیط جامعه گاهی فاقد سلامتی لازم است لذا باید بیشتر مراقب فرزندان بود. : لاَ تَكُن مَّعَ الْكَافِرِينَ …. با كافران مباشهود 42

پدر قرانی هیچ گاه وظیفه ی پدری خود را فراموش نمی کند هرچند فرزندش وظیفه ی فرزندی را فراموش کند: فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ابُنِي مِنْ أَهْلِي: گفت پروردگارا پسرم از كسان من است. هود 45

معیار های مکتبی در پدر قرانی، حاکم بر پیوند های خانوادگیست: يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ…اى نوح او در حقيقت از كسان تو نيست هود 46

پدر قرانی از این که عواطف پدری در مورد فرزند ناصالحش بر اوغلبه کند، به خدا پناه می برد. رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ:پروردگارا من به تو پناه مى‏ برم.هود.

رامیان - حیدری

ب ) اوصاف پدر قرانی با مبنا قرار دادن ماجرای حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهم السلام

یکی از اوصاف پدر قرآنی آن است که از خداوند درخواست فرزند صالح می کند« رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِين . سوره صافات آیه 100

توضح این که: در این ایه حضرت ابراهیم علیه السلام از خداوند درخواست فرزند صالح می کند و نکته ی جالب این است که خداوند در سوره انبیاء آیه 105 می فرماید بندگان صالح من زمین را به ارث خواهند برد:« وَ لَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُون: و در حقيقت در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد »

به عبارت دیگر حضرت ابراهیم علیه السلام از خداوند می خواهد به او فرزندی عطا کند که صلاحیت وراثت زمین را داشته باشد.با توجه به این نکته می توان استنباط کرد که صفت دیگر پدر قرآنی آن است که برای فرزندش آرزو های بلندی را در نظر می گیرد اما این آرزو ها از نوع خیالی نیست بلکه با لحاظ شرایط آن چنین آرزوهای می کند.این آروز شاید به ظاهر خیالی باشد- همان حاکمیت بر زمین- ولی فراموش نکنیم که این قاعده ی الهی است که صالحین بر زمین حکمرانی خوهند کرد.

قابل توجه پدران جامعه ی ما که گاهی برای فرزندنشان آرزوهای خیالی واهی در سردارند که امکان دسترسی به آن آرزوها نه تنها غیر ممکن است بلکه برای فرزندانشان شرایط لازم جهت نیل به آنها مهیا نیست.

صفت بعدی پدر قرانی این است که به فرزندش به عنوان هدیه ی الهی می نگرد« الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ …. سپاس خداى را كه با وجود سالخوردگى اسماعيل و اسحاق را به من بخشيد.ابراهیم آیه 39

لازم به ذکر است که اگر انسان از کسی هدیه بگیرد متناسب با جایگاه هدیه دهنده با هدیه اش برخورد خواهد کرد. به طور مثال اگر انسان از فرماندار شهر هدیه بگیرد یک نوع برخورد خواهد کرد ولی اگر این فرد از دست رئیس جمهور همان هدیه را بگیرد نوع برخوردش قطعا فرق خواهد کرد.مرتبه هدیه دهنده هر قدر بالاتر برود رفتار گیرنده هدیه هم متناسب با ان جایگاه متغیر خواهد بود.مسئولیت انسان هم متناسب با ارزش هدیه ای که دریافت کرده فرق میکند.

فرزند هرچند هدیه الهی است اما انسان در قبال آن مسئولیت سنگینی به عهده دارد که عبارت است ازتعلیم و تربیت درست فرزند. اگر انسان این مسئولیت را به درستی ایفا نکند خداوند همان نعمت فرزند را به نقمت تبدیل خواهد کرد.

و شاید بتوان گفت مشکل اصلی خانواده های امروزی ما همین مسئله است .

ان شالله در پست فرزند قرانی توضیح بیشتری درارتباط دو سویه ی پدر و فرزند خواهیم نوشت.

صفت دیگر پدر قرانی ناامید نشدن از رحمت الهی در مورد فرزند دار شدن است « الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاء: سپاس خداى را كه با وجود سالخوردگى اسماعيل و اسحاق را به من بخشيد به راستى پروردگار من شنونده دعاست »ابراهیم آیه 39

همانطور که در آیه مشخص است حضرت ابراهیم علیه السلام در سن پیری صاحب فرزند شدند « عَلَى الْكِبَرِ» با اینکه سنشان بالا بود اما همچنان به درگاه خداوند دعا می کردند. آری کسی که در چنین سنی از رحمت الهی ناامید نباشد حقش است که خداوند به او فرزندی مانند حضرت اسماعیل و اسحاق عطا کند.

قابل توجه پدرانی که به هر دلیل صاحب فرزند نمی شوند! برای چنین افرادی حضرت ابراهیم علیه السلام بهترین الگو است. البته به این شرط که ابراهیم وار به سوی خدا روی آورند. یعنی مانند برخی از مسلمان نماها نباشند که در خوشی عبد شیطانند اما در ناخوشی عبد خدا!

رامیان - حیدری

خداوند به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است؛ پس هرکه از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، خداوند را سپاس نگفته است. از امام رضا علیه السلام خصال ص156